Người có hành vi ngược đãi, hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng có thể đi tù bao nhiêu năm? Tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình là gì? Quy định pháp luật về tội danh này? Hãy cùng Luật Hải Việt tìm hiểu dưới bài viết dưới đây.

Thế nào là tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình?

Theo Điều 185 Bộ luật Hình sự 2015 quy định như sau:

Tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu. Hoặc người có công nguôi dưỡng mình như sau. Hành vi ngược đãi, hành hạ trong cấu thành tội ngược đãi. Hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng được hiểu là việc đối xử tồi tệ về ăn, mặc, ở. Và về các mặt sinh hoạt hàng ngày khác đối với những nhóm đối tượng nêu trên.

Ví dụ như là nhiếc móc, bắt nhịn ăn, nhịn uống. Hay bắt chịu rét, mặc rách một cách không bình thường. Hoặc có hành vi bạo lực xâm phạm thân thể người bị hại như: đánh đập, giam hãm,… Làm cho người bị hại bị đau đớn về thể xác và tinh thần.

Xem thêm: Quy định về tình nghĩa vợ chồng theo Luật hôn nhân và gia đình

Các yếu tố cấu thành tội phạm

Các dấu hiệu của tội phạm theo Điều 185 Bộ luật Hình sự 2015 như sau:

Chủ thể của tội phạm

Cũng như chủ thể của các tội phạm khác chủ thể của tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình cũng phải đảm bảo các yếu tố. Như điều kiện cần và đủ. Ví dụ :  độ tuổi, năng lực trách nhiệm hình sự quy định tại các Điều 12, 13 Bộ luật hình sự 2015.

Đối với tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình. Tuy không phải là chủ thể đặc biệt nhưng trong từng trường hợp cụ thể. Thì người phạm tội phải là người có quan hệ nhất định với người bị hại.

Tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu. Người có công nuôi dưỡng mình là tội phạm ít nghiêm trọng. Nên chỉ những người từ đủ 16 tuổi trở lên mới có thể trở chủ thể của tội này

Khách thể tội phạm.

Người phạm tội này có thể có một trong hai hành vi. Đó là hành vi ngược đãi và hành vi hành hạ hoặc cả hai hành vi này.

Ngược đãi ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình là hành vi đối xử một cách tàn nhẫn. Trái với lẽ phải, với đạo đức của cháu đối với ông bà, của con đối với bố mẹ, của vợ đối với chồng. Hoặc của chồng đối với vợ, cha hoặc mẹ đối với con.  Người được nuôi dưỡng đối với người có công nuôi dưỡng mình.

Hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình là hành vi đối xử tàn ác. Của cháu đối với ông bà, của con đối với bố mẹ. Của vợ đối với chồng hoặc của chồng đối với vợ, cha. Hoặc mẹ đối với con, người được nuôi dưỡng đối với người có công nuôi dưỡng mình.

Hành vi đối xử tàn ác được thể hiện như đánh đập. Và những hành động bạo lực khác một cách có hệ thống được lặp đi lặp lại nhiều lần. Thông thường, hành vi hành hạ được lặp đi lặp lại và kéo dài vài ngày, vài tuần, thậm chí hàng tháng, hàng năm. Hành vi này không chỉ gây đau đớn về thể xác mà còn gây đau khổ về tinh thần cho người bị hành hạ. Nếu hành vi này có gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người bị hành hạ. Thì cũng chỉ là thương tích nhẹ chưa tới mức bị tuy cứu về tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác.

Mặt chủ quan của tội phạm

Tội phạm được thực hiện với lỗi cố ý. Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình xâm phạm đến sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của người thâ chính mình. Và mong muốn thực hiện hành vi đó. Người thực hiện còn có thái độ chống đối pháp luật, thể hiện ở chỗ mặc dù biết rõ hành vi của mình là trái pháp luật hôn nhân và gia đình.

Thậm chí đã từng bị xử phạt hành chính về hành vi này những vẫn cố ý tiếp tục thực hiện hành vi ngược đãi. Hoặc hành hạ người thân của mình. Các dấu hiệu về mục đích, động cơ phạm tội không phải là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm.

Khách thể của tội phạm

Khách thể của tội này là quyền và nghĩa vụ yêu thương. Tôn trọng và chăm sóc lẫn nhau giữa những người thân ruột thịt trong gia đình. Bao gồm vợ, chồng, cha mẹ, con, ông, bà, cháu và những người có công nuôi dưỡng.

Mức phạt đối theo Điều 185 Bộ luật Hình sự 2015 

Người nào đối xử tồi tệ hoặc có hành vi bạo lực xâm phạm thân thể ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu. Hoặc người có công nuôi dưỡng mình thuộc một trong những trường hợp sau đây. Thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. Hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Thường xuyên làm cho nạn nhân bị đau đớn về thể xác, tinh thần;

b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:

a) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu;

b) Đối với người khuyết tật nặng, khuyết tật đặc biệt nặng hoặc người mắc bệnh hiểm nghèo.

Như vậy hình phạt sẽ dựa vào tính chất vụ việc để căn cứ. Mức hình phạt từ cải tạo không giam giữ đến mức phạt nặng nhất lên tới 05 năm.

Xem thêm: Nghĩa vụ cấp dưỡng trong Luật Hôn nhân Gia đình