Cấp dưỡng là một trong những quy định bắt buộc của Cha, Mẹ đối với con sau ly hôn. Hoặc đối với người sống phụ thuộc không có khả năng lao động tự nuôi sống bản thân. Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng bị xử lý như thế nào? Hãy theo dõi bài viết dưới đây để tìm hiểu.

Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng 

Căn cứ theo khoản 24 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:

Cấp dưỡng là việc một người có nghĩa vụ đóng góp tiền. Hoặc tài sản khác để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người không sống chung với mình mà có quan hệ hôn nhân. Huyết thống hoặc nuôi dưỡng trong trường hợp người đó là người chưa thành niên, người đã thành niên mà không có khả năng lao động. Và không có tài sản để tự nuôi mình hoặc người gặp khó khăn, túng thiếu theo quy định của Luật này.

Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng được hiểu là hành vi của người có nghĩa vụ cấp dưỡng. Và có khả năng thực tế để thực hiện việc cấp dưỡng. Nhưng cố ý không chấp nhận thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng. Hoặc lẩn tránh để không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng đối với người mà mình có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định của pháp luật.

Trong trường hợp người có nghĩa vụ cấp dưỡng có hành vi trốn tránh thực hiện nghĩa vụ. Thì người có quyền yêu cầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng. (quy định tại Điều 119 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014) có quyền yêu cầu Tòa án buộc người đó phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định của Luật này. 

Xem thêm: Quy định về tình nghĩa vợ chồng theo Luật hôn nhân và gia đình

Hướng dẫn yêu cầu chồng thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con ?

Người có quyền yêu cầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng theo Điều 119 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 như sau:

Người được cấp dưỡng, cha, mẹ hoặc người giám hộ của người đó. Theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự, có quyền yêu cầu Tòa án buộc người không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ đó.

Cá nhân, cơ quan, tổ chức sau đây, theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự. Có quyền yêu cầu Tòa án buộc người không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ đó:

• Người thân thích;
• Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;
• Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;
• Hội liên hiệp phụ nữ.

Cá nhân, cơ quan, tổ chức khác khi phát hiện hành vi trốn tránh thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng có quyền đề nghị cơ quan, tổ chức. Quy định yêu cầu Tòa án buộc người không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ đó.

Cấu thành tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng

Về mặt chủ thể

 Chủ thể của tội phạm này là người có năng lực trách nhiệm hình sự. Và phải thỏa mãn đồng thời 02 điều kiện là người có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định của pháp luật và là người có khả năng thực tế để thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng.

 Về mặt khách thể

Tội phạm xâm phạm đến nghĩa vụ cấp dưỡng trong hôn nhân gia đình. Và các quan hệ dân sự khác được pháp luật bảo vệ.

Về mặt khách quan

 Thứ nhất, người phạm tội phải là người có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định pháp luật. Và có khả năng thực tế để thực hiện việc cấp dưỡng đó.

Thứ hai, người phạm tội có hành vi “trốn tránh” hoặc “từ chối” nghĩa vụ cấp dưỡng. Tức người này biết rõ mình có nghĩa vụ cấp dưỡng nhưng lại tìm cách thoái thác. Viện cớ lý do khó khăn, tẩu tán tài sản hay bỏ trốn,… để không phải thực hiện việc cấp dưỡng.

Thứ ba, hành vi của người phạm tội làm cho người được cấp dưỡng lâm vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe. Đây là hậu quả của tội phạm, là dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành tội phạm.

Về mặt chủ quan:

Tội phạm này được thực hiện do lỗi cố ý. Người phạm tội nhận thức được hành vi của mình là trái pháp luật, trái với đạo đức xã hội nhưng vẫn từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng.

Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng bị xử lý như thế nào?

Người phạm tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng thì tùy vào tính chất, mức độ của hành vi mà có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, cụ thể:

Về hành chính

Theo Điều 57 Nghị định 144/2021/NĐ-CP như sau:

Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:

• Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng sau khi ly hôn. Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ nuôi dưỡng giữa anh, chị, em với nhau. Giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu theo quy định của pháp luật;
• Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, nuôi dưỡng cha, mẹ. Nghĩa vụ cấp dưỡng, chăm sóc con sau khi ly hôn theo quy định của pháp luật.

Biện pháp khắc phục hậu quả. Buộc thực hiện nghĩa vụ đóng góp, nuôi dưỡng theo quy định.

Về hình sự

Theo Điều 186 Bộ luật Hình sự 2015 quy định:

Người nào có nghĩa vụ cấp dưỡng và có khả năng thực tế để thực hiện việc cấp dưỡng đối với người mà mình có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định của pháp luật. Mà từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, thuộc một trong hai trường hợp sau. Không thuộc trường hợp quy định tại Điều 380 của Bộ luật Hình sự thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:

• Làm cho người được cấp dưỡng lâm vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe;

• Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều 186 Bộ luật Hình sự mà còn vi phạm.

Xem thêm: Chia quyền sử dụng đất của vợ chồng khi ly hôn